حمل و نقل هوایی به عملیات انتقال مسافران و بارها از طریق هواپیماها به مناطق مختلف جهان اشاره دارد. در این روش حمل و نقل، هواپیماها برای جابجایی مسافران، بارهای تجاری، بسته‌ها و بارهای پستی استفاده می‌شوند. حمل و نقل هوایی یکی از سریعترین و موثرترین روش‌های انتقال بار و مسافران در سراسر جهان است.
در حمل و نقل هوایی، بارها و مسافران با استفاده از شبکه‌های بین‌المللی فرودگاه‌ها و خطوط هوایی به مقصد مورد نظر منتقل می‌شوند. این شبکه‌ها شامل صدها فرودگاه در سراسر جهان است که در ارتباط مستقیم با یکدیگر هستند و امکان انتقال مسافران و بارها را فراهم می‌کنند.
حمل و نقل هوایی به دلیل سرعت بالا، امنیت، قابلیت دسترسی به مناطق دوردست و قابلیت حمل بارهای حساس به زمان و قیمت در سراسر جهان، بسیار مورد توجه است. همچنین، حمل و نقل هوایی به عنوان روشی موثر در مواجهه با ضرورت‌ها و فوریت‌های حمل و نقل نیز شناخته می‌شود.
به طور کلی، حمل و نقل هوایی توسط شرکت‌های هواپیمایی انجام می‌شود که در زمینه‌های مختلف از جمله حمل بارها، پروازهای مسافرتی داخلی و بین‌المللی، حمل و نقل بار و پست و سایر خدمات مرتبط فعالیت می‌کنند.
حمل و نقل هوایی چیست؟
مدارک مورد نیاز برای ارسال هوایی بار
مدارک مورد نیاز برای ارسال هوایی بار ممکن است بسته به مقررات و قوانین مربوطه هر کشور و شرکت حمل و نقل هوایی متفاوت باشد. با این حال، در اکثر موارد، مدارک زیر مورد نیاز خواهند بود:
۱. بارنامه هوایی (Airway Bill): این مدرک یک سند حمل و نقل است که جزئیات بار شامل نام فرستنده، نام گیرنده، مبدأ و مقصد بار، توضیحات کالا و شرایط حمل و نقل را در بردارد.
۲. فاکتور فروش (Commercial Invoice): ارائه فاکتور فروش که شامل جزئیات کالا، قیمت، مبلغ کل، نام شرکت فروشنده و خریدار و سایر اطلاعات تجاری مربوط به بار است، اغلب لازم است.
۳. گواهی‌نامه مبدأ (Certificate of Origin): در صورتی که بار از کشوری خاص صادر می‌شود، گواهی‌نامه مبدأ برای تأیید کشور مبدأ بار ممکن است مورد نیاز باشد.
۴. بیمه حمل و نقل (Transportation Insurance): در برخی موارد، بار ممکن است نیاز به بیمه حمل و نقل داشته باشد. در این صورت، مدارک مربوط به بیمه حمل و نقل هوایی باید ارائه شود.
۵. مدارک گمرکی: ارائه مدارک گمرکی مانند برگه واردات و صادرات، برگه تسویه گمرکی و سایر مدارک مربوط به گمرک از جمله مدارک لازم برای ارسال هوایی بار است.
۶. مدارک خاص: بسته به نوع بار، ممکن است مدارک خاص دیگری نیز مورد نیاز باشد. به عنوان مثال، در صورت ارسال بارهای خطرناک، ممکن است مدارک مربوط به نگهداری و حمل امن این بارها نیز لازم باشد.
توصیه می‌شود با شرکت حمل و نقل هوایی یا نمایندگی آن تماس بگیرید تا در مورد مدارک دقیق مورد نیاز برای ارسال بار به مقصد مورد نظرتان مشاوره بگیرید.
مدارک مورد نیاز برای ارسال محموله تجاری
مدارک مورد نیاز برای ارسال محموله تجاری نیز می‌تواند متفاوت باشد و بسته به مقررات و قوانین مربوطه هر کشور و شرکت حمل و نقل هوایی ممکن است متغیر باشد. با این حال، در اکثر موارد، مدارک زیر مورد نیاز خواهند بود:
۱. Commercial Invoice (فاکتور تجاری): این فاکتور حاوی جزئیات محموله تجاری شما است، از جمله نام و آدرس فروشنده و خریدار، توضیحات دقیق در مورد کالا، تعداد و قیمت واحدها، مبلغ کل و شرایط پرداخت.
۲. Packing List (لیست بسته‌بندی): لیست بسته‌بندی شامل جزئیات دقیق درباره تعداد و نوع بسته‌ها، ابعاد، وزن و محتویات داخلی هر بسته است.
۳. Bill of Lading (بارنامه): این سند حمل و نقل حاوی اطلاعات مربوط به شرکت حمل و نقل، نام فرستنده و گیرنده، مبدأ و مقصد محموله و شرایط حمل و نقل است.
۴. Certificate of Origin (گواهی‌نامه مبدأ): این مدرک برای تأیید کشور مبدأ محموله مورد استفاده قرار می‌گیرد.
۵. Insurance Certificate (گواهی بیمه): در صورت بیمه کردن محموله، باید گواهی بیمه مربوطه را ارائه کنید.
۶. Export License (مجوز صادرات): در برخی موارد، بسته به نوع کالا یا کشور مبدأ، ممکن است نیاز به مجوز صادرات باشد.
۷. مدارک گمرکی: ارائه مدارک گمرکی مانند برگه واردات و صادرات، برگه تسویه گمرکی و سایر مدارک مربوط به گمرک از جمله مدارک لازم برای ارسال محموله تجاری است.
۸. مدارک خاص: بسته به نوع کالا و مقصد، ممکن است مدارک خاص دیگری نیز مورد نیاز باشد. به عنوان مثال، در صورت ارسال محموله‌های خطرناک یا محدودیت‌های خاص دیگر، مدارک مربوطه لازم است.
خطوط هواپیمایی تحت پوشش در چین و اروپا
ایران ایر (IR) ماهان (W5) ترکیش (TK) قطر (QR) امارات (EK) لوفت‌هانزا (LH)
فرودگاه‌های تحت پوشش در کشور چین
فرودگاه پکن (PEK) فرودگاه شانگهای (PVG) فرودگاه گوانگژو (CAN) فرودگاه شنژن (SZX) فرودگاه ارومچی (URC)
فرودگاه‌های تحت پوشش در اروپا
فرودگاه برلین (BER) فرودگاه هامبورگ(HAM) فرودگاه مونیخ (MUC) فرودگاه فرانکفورت (FRA) فرودگاه دوسلدورف (DUS)
فرودگاه منچستر(MAN) فرودگاه لندن (LHR) فرودگاه بارسلونا (BCN) فرودگاه مارسی (MRS) فرودگاه شارل دوگل (CDG)
فرودگاه آمستردام (AMS) فرودگاه وین (VIE) فرودگاه زوریخ (ZRH) فرودگاه میلان (MXP) فرودگاه بوداپست (BUD) فرودگاه هلسینکی (HEL)
انواع هواپیماهای باربری
هواپیماهای باربری به منظور حمل و نقل بارهای سنگین، حجیم و بزرگ طراحی و استفاده می‌شوند. در زیر به برخی از انواع هواپیماهای باربری اشاره می‌کنیم:
۱. بوئینگ ۷۴۷: این هواپیما، یکی از بزرگترین هواپیماهای باربری است و برای حمل و نقل بارهای سنگین و حجیم استفاده می‌شود. دارای بال‌های بزرگ و قابلیت حمل بارهای بزرگ در داخل بدنه آن است.
۲. بوئینگ ۷۷۷: این هواپیما نیز برای حمل و نقل بارهای سنگین و حجیم استفاده می‌شود. دارای ظرفیت بار بالا و قابلیت پرواز بلند مدت است.
۳. بوئینگ ۷۶۷: این هواپیما نیز برای حمل و نقل بارهای سنگین و حجیم استفاده می‌شود. دارای بدنه بزرگ و قابلیت حمل بارهای بزرگ در داخل آن است.
۴. ایرباس A۳۰۰: این هواپیما نیز برای حمل و نقل بارهای سنگین و حجیم استفاده می‌شود. دارای ظرفیت بار بالا و قابلیت پرواز بلند مدت است.
۵. ایرباس A۳۳۰: این هواپیما نیز برای حمل و نقل بارهای سنگین و حجیم استفاده می‌شود. دارای بدنه بزرگ و قابلیت حمل بارهای بزرگ در داخل آن است.
۶. ایرباس A۳۸۰: این هواپیما یکی از بزرگترین هواپیماهای باربری است و برای حمل و نقل بارهای سنگین و حجیم استفاده می‌شود. دارای بال‌های بزرگ و قابلیت حمل بارهای بزرگ در داخل بدنه آن است.
همچنین، برخی از هواپیماهای باربری دیگر شامل بوئینگ 757، بوئینگ 767F، ایرباس A330-200F و ایرباس A400M می‌باشند. این هواپیماها برای حمل و نقل بارهای سنگین، حجیم و بزرگ طراحی و استفاده می‌شوند.
موارد موثر بر قیمت حمل و نقل هوایی کالا
موارد موثر بر قیمت حمل و نقل هوایی کالا عبارتند از:
۱. فاصله و مسافت: فاصله و مسافت بین مبدأ و مقصد حمل و نقل کالا تأثیر مستقیمی بر قیمت دارد. هرچه فاصله بین دو نقطه بیشتر باشد، قیمت حمل و نقل هوایی نیز افزایش می‌یابد.
۲. وزن و حجم کالا: وزن و حجم کالا نیز بر قیمت حمل و نقل هوایی تأثیر دارد. بارهای سنگین و بزرگتر نیاز به بیشترین منابع و هزینه‌ها برای حمل و نقل دارند، بنابراین قیمت آنها بیشتر است.
۳. نوع کالا: نوع کالا نیز می‌تواند بر قیمت حمل و نقل هوایی تأثیر بگذارد. برخی از کالاها به دلیل خصوصیات خاص خود نیاز به شرایط خاصی برای حمل و نقل دارند که ممکن است هزینه بیشتری را به همراه داشته باشد. به عنوان مثال، کالاهای حساس به دما، مواد شیمیایی خطرناک یا محصولات فریز شده.
۴. زمان تحویل: زمان تحویل کالا نیز می‌تواند بر قیمت حمل و نقل هوایی تأثیر بگذارد. در صورتی که کالا نیاز به تحویل سریع دارد، ممکن است هزینه حمل و نقل بیشتری دریافت شود. این می‌تواند به علت اضطراری بودن کالا، نیاز به تامین سریع بازار یا مواردی از این دست باشد.
۵. نرخ سوخت: نرخ سوخت نیز به طور مستقیم بر قیمت حمل و نقل هوایی تأثیر دارد. افزایش نرخ سوخت می‌تواند منجر به افزایش قیمت حمل و نقل شود، زیرا سوخت یکی از عوامل اصلی هزینه‌های هواپیماها است.
۶. عوامل اقتصادی: عوامل اقتصادی مانند نرخ ارز، تورم و شرایط بازار نیز می‌توانند بر قیمت حمل و نقل هوایی تأثیر بگذارند. تغییرات در این عوامل می‌تواند قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و در نتیجه قیمت حمل و نقل هوایی کالا را تغییر دهد.
۷. عوامل سیاسی و قوانین: عوامل سیاسی و قوانین ممکن است نقشی در قیمت حمل و نقل هوایی کالا ایفا کنند. تحریم‌ها، محدودیت‌های گمرکی، مقررات امنیتی و سایر موارد مشابه می‌توانند به افزایش هزینه‌ها و در نتیجه قیمت حمل و نقل هوایی کالا منجر شوند.
مهم است بدانید که هر شرکت حمل و نقل هوایی ممکن است سیاست‌ها و قیمت‌گذاری خاص خود را داشته باشد، بنابراین ممکن است قیمت‌ها بین شرکت‌ها متفاوت باشد.
مدارک مورد نیاز:
مدارکی مانند پروفرما اینویس، لیست بسته‌بندی، گواهی مبدا، و بارنامه.
هزینه‌های گمرکی:
شامل تعرفه‌های واردات و صادرات، مالیات بر ارزش افزوده، و هزینه‌های مربوط به خدمات گمرکی.
زمان ترخیص:
مدت زمان مورد نیاز برای ترخیص کالا بر اساس نوع کالا و روش حمل.
معاهدات بین‌المللی:
کنوانسیون‌های حمل و نقل کالا از طریق دریا (CIM):
شامل قوانین و مقررات مربوط به حمل و نقل کالا از طریق دریا و مسئولیت‌های طرفین.
کنوانسیون حمل‌ونقل هوایی (Warsaw Convention):
شامل قوانین و مقررات مربوط به حمل و نقل هوایی و مسئولیت‌های شرکت‌های حمل و نقل هوایی.
مقررات حمل‌ونقل خطرناک:
دسته‌بندی مواد خطرناک:
مانند مواد منفجره، گازها، مایعات قابل اشتعال، مواد خورنده، و مواد رادیواکتیو.
قوانین بسته‌بندی و حمل:
شامل مقررات مربوط به بسته‌بندی، برچسب‌گذاری، و حمل مواد خطرناک.
"قوانین حمل و نقل داخلی"
مقررات حمل‌ونقل جاده‌ای:
مانند پروانه‌های حمل و نقل، گواهینامه‌های رانندگان، و مجوزهای ویژه برای حمل مواد خطرناک.
قوانین وزن و ابعاد:
محدودیت‌های وزن و ابعاد محموله‌ها بر اساس نوع وسیله نقلیه و مسیر حمل و نقل.
محدودیت‌های سرعت:
قوانین مربوط به سرعت مجاز برای وسایل نقلیه حمل و نقل جاده‌ای.
مقررات حمل‌ونقل ریلی:
شرایط حمل و نقل:
مقررات مربوط به شرایط حمل و نقل از طریق خطوط ریلی، شامل زمان‌بندی، ظرفیت، و مسئولیت‌ها.
مجوزهای لازم:
مجوزهای لازم برای شرکت‌های حمل و نقل ریلی و رانندگان.
مقررات حمل‌ونقل هوایی و دریایی:
شرایط و مجوزهای لازم:
شرایط و مجوزهای لازم برای حمل کالا از طریق هواپیما و کشتی در داخل کشور.
"مقررات بیمه"
بیمه باربری:
شرایط بیمه کالا:
مجوزهای لازم:
"قوانین حمل و نقل بین‌المللی"
انواع بیمه‌های باربری، شامل بیمه تمام خطر، بیمه خسارات جزئی، و بیمه مسئولیت مدنی.
پوشش بیمه:
پوشش‌های مربوط به خسارات ناشی از حوادث، سرقت، و خسارات طبیعی.
بیمه مسئولیت مدنی:
شرایط و پوشش:
شامل شرایط و پوشش‌های مربوط به بیمه مسئولیت مدنی شرکت حمل و نقل.
مقررات بسته‌بندی و برچسب‌گذاری
قوانین بسته‌بندی:
مواد مجاز:
مواد مجاز برای بسته‌بندی کالاها بر اساس نوع کالا و مقررات مربوطه.
استانداردهای بسته‌بندی:
استانداردهای ملی و بین‌المللی بسته‌بندی کالاها.
اطلاعات لازم:
قوانین برچسب‌گذاری:
اطلاعاتی که باید روی برچسب کالاها درج شود، شامل نام کالا، وزن، مبدا، مقصد، و اطلاعات تماس.
مقررات مربوط به قراردادها و اسناد حمل و نقل
قراردادهای حمل و نقل:
شرایط عمومی:
شرایط عمومی قراردادهای حمل و نقل، شامل حقوق و تعهدات طرفین.
شرایط فسخ قرارداد:
شرایط و رویه‌های مربوط به فسخ قراردادهای حمل و نقل.
"مقررات مربوط به حقوق مسافران و مشتریان"
حقوق مشتریان
حقوق در موارد تاخیر و خسارت:
حقوق مشتریان در موارد تاخیر، خسارت به کالا، و نحوه پیگیری شکایات.
مقررات مربوط به امنیت و سلامت:
قوانین مربوط به امنیت بار و سلامت کارکنان و مسافران.
برای دسترسی به این اطلاعات به طور دقیق‌تر، می‌توانید از منابع زیر استفاده کنید:
سازمان‌های بین‌المللی: مانند سازمان تجارت جهانی (WTO)، اتحادیه حمل‌ونقل بین‌المللی جاده‌ای (IRU)، و سازمان بین‌المللی هوانوردی غیرنظامی (ICAO).
سازمان‌های ملی: مانند گمرک ایران، سازمان بنادر و دریانوردی، و سازمان هواپیمایی کشوری.
کتاب‌ها و مقالات تخصصی: کتاب‌ها و مقالات مرتبط با حمل‌ونقل بین‌المللی و داخلی.
وکلای متخصص در حمل‌ونقل: مشورت با وکلای متخصص در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی و داخلی.
بارنامه Bill of Lading
بارنامه به عنوان سند حمل و مالکیت کالاست و ممکن است .به عنوان قرارداد حمل و رسید کالا نیز تلقی گردیده و قابل معامله (negotiable) و ظهر نویسی باشد.
در بارنامه نامه فرستنده (Shipper) ، گیرنده (Consignee) ، و اگر به حواله کرد صادر شده باشد ( Consigned to order of) و محل بارگیری ، مقصد کالا، تعداد بسته ها، شماره و علامت وزن با ظرف ، نوع کالا طبق آنچه فرستنده اظهار کرده ، نام کشتی و هواپیما یا شماره سفر و پرواز شماره وسیله حمل و نقل ، تاریخ صدور بارنامه و خصوصا تصریح به اینکه کرایه پرداخت شده و یا در مقصد قابل پرداخت است درج شود.
بسته بندی packaging
عبارت است از تمامی اقلام و موارد به همان صورتی که وارد می شوند، برای بسته بندی، چیدن و جدا کردن کالاها استفاده می شوند، به جز مواردی مانند پوشال، کاغذ، پشم شیشه، تراشه و غیره که به صورت فله برای بسته بندی وارد می شوند . محفظه ها و بارچین ها نیز مستثنی هستند.
بیجک Exit Permission
سندی است که توسط انباردار برای صاحب کالا و یا نماینده قانونی وی ، پس از ترخیص کالا و رویت پروانه سبز گمرکی ، صادر می گردد.
بیمه نامه Insurance Policy
سندی است که توسط شرکت بیمه به درخواست بیمه گذار برای پوشش خطراتی که مورد نظر ، در مقابل پرداختن حق بیمه ، صادر می شود.
بیمه باربری از لحاظ مختصات کالای بیمه شده، متضمن شرح کالا، ارزش کالا طبق اسناد، پوشش بیمه ای مطابق با آنچه در اعتبار پیش بینی شده ، تاریخ بیمه نامه های همزمان یا قبل از تاریخ حمل می باشد، یعنی تصریح به اینکه از تاریخ حمل قابل اجراست.
پروانه صادراتی Export Permissin
سندی است که توسط گمرک صادر می شود.صدور این سند به معنای آن است که عملیات ارزیابی به اتمام رسیده و صاحب کالا با گمرک تسویه حساب نموده و می تواند مقامات خروج کالای خود را از گمرک فراهم نماید.
راهنامه هوایی Airway Bill
این بارنامه در ۱۲ نسخه صادر می شود که ۳ نسخه آن اصلی و مابقی برای قسمت های داخلی شرکت شرکت هواپیمایی مورد استفاده قرار می گیرد.
1.نسخه اصلی اول برای شرکت حمل کننده یا صادر کننده ( For Carrier)
2.نسخه اصلی دوم برای گیرنده کالا( For Consignee)
3.نسخه اصلی سوم برای فرستنده کالا ( For Shipper)
بارنامه هوایی یک رسید می باشد و سند قابل معامله و یا سند مالکیت کالا به تنهایی به حساب نمی آید و صاحب کالا پس از دریافت چنین بارنامه ای و رسیدن کالا به مقصد به شرکت هواپیمایی مربوط مراجعه و حواله تحویل کالا Delivery Order را دریافت می نماید . در بارنامه هوایی باید تاریخ پرواز و شماره پرواز همراه با مهر شرکت هواپیمایی وجود داشته باشد تا صاحب کالا از تاریخ رسیدن کالا آگاهی پیدا نماید.
قبض انبار Warehouse Bill
قبض رسید کالا می باشد که توسط انباردار و در مقابل دریافت کالا صادر می شود. این سند نشان می دهد که کالا به چه تعداد و یا چه وزنی در کدام انبار نگهداری شود.
کریر (حمل کننده) Carrier
شخص حقوقی (شرکت) است که با انعقاد قرارداد حمل با شرکت فورواردر یا صاحب کالا و با قبول انجام عملیات حمل با استفاده از وسایل و تجهیزات در اختیار خود متعهد می گردد.
واردکننده Import
شخص حقیقی یا حقوقی که آوردن کالا یا فراهم سازی موجبات ورود کالا به قلمرو گمرکی را انجام می دهد.
حمل یکسره Through Transport
حمل یکسره عبارت است از انتقال کالای گمرک نشده از گمرک مرز ورودی به گمرک مقصد بارنامه حمل ، در داخل کشور بدون تخلیه از وسیله حمل ، تشریفات حمل یکسره غیر قطعی است.
کد کالا HS CODE
Harmonized system code
یک سیستم کدگذاری استاندارد شده بین المللی برای کالا است . دارای ۸ رقم می باشد و دارای اهمیت زیادی برای ترخیص صادراتی و ترخیص وارداتی است.
به هر کالا یک کد داده شده است و توصیفی اجمالی از آن کالا را در بر دارد ، تا کشور ها بتوانند کالاهای وارده و صادره را به خوبی کنترل نمایند و حقوق ورودی گمرکی نیز به درستی اخذ شود و همچنین آمار و اطلاعات استخراجی صحیح تر به دست آید.